Dzisiaj kilka przemyśleń na temat zdolności człowieka.
W psychologii nie ma spójnego rozumienia pojęcia „zdolności”. Przez długi czas uważano, że wybitne
zdolności są związane głównie z wysoką inteligencją. Współczesne koncepcje zwracają szczególną uwagę na znaczenie czynników osobowościowych i na interakcję tych czynników z procesami poznawczymi.
Co jest ważne w rozwijaniu zdolności?
- Niezbędnym warunkiem wybitnych osiągnięć jest wysoka motywacja, ponieważ podwyższa ona ludzką efektywność.
- Szczególne znaczenie ma też postawa wobec zadania. Jeżeli osoba zdolna ocenia zadanie jako wartościowe i fascynujące, to chętnie się w nie angażuje.
- Ważna dla indywidualnych osiągnięć jest też samoocena i obraz samego siebie. Adekwatna lub nieco zawyżona samoocena motywuje do podejmowania działań sprzyjających rozwojowi, a więc do osiągnięć i sukcesów. Z kolei osiągnięcia te przyczyniają się do kształtowania pozytywnego obrazu siebie i podwyższenia samooceny.
Zdolne dzieci wyróżniają się wysoką inteligencją, szybko się uczą, nowa wiedza naturalnie „wchodzi” im do głowy. Niestety często zdarza się, że zdolne dziecko przechodzi przez szkołę z ocenami poniżej poziomu jego możliwości, niezauważone lub z opinią: “zdolny, ale leniwy”.
Dlaczego tak się dzieje?
- Według mojej opinii bardzo ważna jest postawa rodziców. Jak reagują, kiedy dziecko rozwija swoje zdolności – wspierają je, czy może nieświadomie ograniczają? Przysłowiowe „zaglądanie w każdy kąt” małego dziecka to pierwsze próby poznania świata i rozwijania intelektu. Reakcja rodzica na zachowanie dziecka, jest kluczowa dla postrzegania nauki w szkole – jako fascynującej możliwości poszerzenia wiedzy, czy też przymusu pod groźbą kary. Ważne jest wspieranie dziecka poprzez organizację zajęć dodatkowych, wycieczek, warsztatów. Ale tutaj należy uważać, żeby nie przesadzić. Najistotniejsze jest bowiem nie to, co i w jakiej ilości organizujemy dziecku, ale przede wszystkim to, jak się zachowujemy – czy sami regularnie czytamy, czy lubimy się uczyć i odkrywać świat, czy mamy różne zainteresowania.
- Innym ważnym czynnikiem jest szkoła i system oceniania. Zdolni uczniowie, dzięki inteligencji, szybko się uczą jak działa szkoła, za co dostaną dobrą ocenę, a za co złą. To pozwala im uczyć się tylko tyle ile trzeba. Wielu inteligentnym dzieciom nie potrzeba wiele, wystarczy im minimum uwagi na lekcjach. Ta łatwość „przyswajania wiedzy” pomaga im przejść z klasy do klasy bez wysiłku. Oducza systematycznej pracy, która prędzej czy później przydaje się w życiu. I tutaj pojawia się olbrzymia rola nauczyciela, który powinien wiedzieć, że najlepszym motywatorem jest nagradzanie za realny wysiłek, a nie za posiadaną wiedzę. Jeżeli zdolny uczeń rozliczany jest tylko z ocen, to szybko nauczy się lenistwa i wykonywania obowiązków na ostatnią chwilę. Te nawyki mogą sprawdzać się na gruncie szkolnym, ale w przyszłości przyniosą więcej szkody niż pożytku.
- „Lenistwo” zdolnych dzieci jest cechą wtórną i nigdy nie należy etykietować dzieci jako leni, ponieważ będą używały tego jako usprawiedliwienie dla siebie. Należy podkreślać ich zdolność do rzetelnej pracy i nagradzać je za to, że podejmują wyzwania. Zdolne dziecko, które z natury jest ambitne i lubi, kiedy jego umysł pracuje, będzie za wprowadzenie na nowe ścieżki i pokazanie, że szkoła może być wspaniałym miejscem, w którym nie jest nudno. Dlatego drodzy nauczyciele nie przechodźcie obojętnie obok waszych zdolnych uczniów.
Źródła:
- www.mensa.org.pl
- Andrzej E.Sękowski,Olha Bilyakovska „Zdolności człowieka jako wymiar psychologiczny”(2011)
Obserwuj nas na
https://matematykaindywidualnie.pl lub
https://www.facebook.com/NajlepszeKorepetycje